NIOD: situatie rond namenlijst oorlogsarchief ‘zorgwekkend’

AMSTERDAM (ANP) – De begin dit jaar gepubliceerde namenlijst van overleden verdachten die voorkomen in het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) heeft tot een “zorgwekkende en zeer onwenselijke situatie” geleid. Dat meldt oorlogsinstituut NIOD. Iedereen kan online in de namenindex zoeken naar verdachten, maar het bekijken van de bijbehorende dossiers is lastiger. En dat is volgens het NIOD problematisch.

De namen van mensen die in het beladen oorlogsarchief voorkomen als verdachte van collaboratie met de Duitse bezetter in de Tweede Wereldoorlog kunnen mogelijk leiden tot “suggestieve associaties”, aldus het NIOD. “Tegelijkertijd is het achterliggende materiaal niet vrij beschikbaar, waardoor grondige historische analyse wordt bemoeilijkt en afhankelijk is van de (beperkte) capaciteit in een studiezaal. Dit verhoogt het risico dat deze gemakkelijk toegankelijke en toevallig beschikbare bron de basis vormt voor voorbarige beschuldigingen of snelle oordelen.”

Oorspronkelijk zou het CABR vanaf 2 januari volledig openbaar en deels digitaal doorzoekbaar worden voor iedereen, maar dat is voorlopig uitgesteld na een waarschuwing van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) over privacyrisico’s. Minister Eppo Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap), die met zijn ministerie verantwoordelijk is voor het Nationaal Archief (NA) waar het CABR deel van uitmaakt, meldde wel dat het onlinearchief binnenkort onder voorwaarden kan worden ingezien vanuit de studiezaal van het archief. Maar het NIOD roept de minister op om de dossiers alsnog snel online beschikbaar te maken zoals oorspronkelijk gepland, zij het met voldoende privacymaatregelen.

“Alleen door snel en doortastend te handelen kan recht worden gedaan aan de belangen van nabestaanden en betrokkenen én kan de maatschappelijke en wetenschappelijke waarde van het CABR-archief worden veiliggesteld”, aldus het oorlogsinstituut.

Donderdag uitte ook de AP zorgen over de namenlijst. Volgende week gaat de toezichthouder langs bij het NA met vragen over de gang van zaken rond het CABR.

Eerder bleek dat in het register ook namen voorkomen van mensen zonder dossier, van wie het niet duidelijk is of en waarvan zij beschuldigd werden. Het kan dus ook om slachtoffers en getuigen gaan. Inmiddels heeft het NA alle 25.000 namen offline gehaald die zonder dossier voorkwamen in de lijst.

Bron: ANP