Nederland heeft meer ASML’s nodig, zeggen onderzoekers van TNO

DEN HAAG (ANP) – Nederland heeft meer ASML’s nodig om de innovatie aan te jagen. De uitgaven aan onderzoek en ontwikkeling (R&D) lopen al jaren achter op de Europese doelstelling. ASML steekt wel veel geld in innovatie, maar de Veldhovense chipmachinefabrikant geeft meer uit dan de volgende tien bedrijven uit de R&D Top 30. Daarmee is Nederland kwetsbaar, waarschuwen onderzoekers van TNO.

In een gesprek met journalisten sprak de onderzoeksorganisatie woensdag van een mogelijk Nokia-risico, verwijzend naar het Finse techbedrijf Nokia dat in de jaren negentig sterk opkwam. De daaropvolgende neergang bij Nokia in deze eeuw heeft grote impact gehad op de Finse economie.

De Nederlandse investeringen in R&D liggen volgens TNO al jaren rond de 2 procent van de totale omvang van onze economie. Dat zou 3 procent moeten zijn. Om het tij te keren, heeft het kabinet vrijdag een actieplan gepresenteerd. TNO noemt dat een stap in de goede richting, maar “alles valt of staat bij de uitvoering”.

Investeerders

Na ASML zijn Philips, Booking en KPN de grootste R&D-investeerders in Nederland, volgt volgens TNO uit cijfers over 2023. Maar met respectievelijk 700 miljoen, 420 miljoen en 307 miljoen euro ging dat om beduidend lagere bedragen dan de 2,8 miljard euro van ASML.

De bedragen bij ASML vallen op hun beurt ook weer in het niet bij de Amerikaanse techreuzen die hier elk tientallen miljarden in steken. De onderzoekers wijzen er ook op dat landen als Zuid-Korea, de Verenigde Staten, Japan, België en Duitsland wel meer dan 3 procent van hun bruto binnenlands product (bbp) in innovatie stoppen.

Beleid

Volgens TNO is er bij grote bedrijven in Nederland nog ruimte om meer aan R&D te spenderen. Daarnaast kunnen er bij succesvol beleid “ook meer partijen komen, die groot worden en meer richting ASML gaan.”

Tot en met 2030 zou in totaal 14,9 miljard euro directe publieke en 34,5 miljard euro private financiering nodig zijn. Als het Nederland niet lukt meer innovatie aan te jagen zou dat gevolgen kunnen hebben voor onze concurrentiepositie ten opzichte van andere landen. TNO waarschuwt ook dat de aanwas van toekomstig technisch talent kan opdrogen.

Het kabinet stelde vrijdag negen acties voor om de investeringen omhoog te krijgen. Het gaat onder meer om het mobiliseren van institutionele beleggers zoals pensioenfondsen, die met hun kapitaal start-ups kunnen helpen doorgroeien naar scale-ups. Daarnaast wil het kabinet een platform oprichten om “kennisintensieve bedrijven” naar Nederland te halen of hier te laten uitbreiden.

Bron: ANP